THEORY 5 What Is A Multimeter?

મલ્ટિમીટર એ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણ છે જે વીજળીના તમામ વિવિધ પરિમાણોને માપવા માટે છે. ઇલેક્ટ્રિશિયન ઇલેક્ટ્રિક સર્કિટ અને ઉપકરણોના વિવિધ પાસાઓને તપાસવા માટે મલ્ટિમીટરનો ઉપયોગ કરે છે. વિવિધ પાસાઓમાં amp માં કરંટનું માપ, વોલ્ટમાં વોલ્ટેજ અને ઓહ્મમાં પ્રતિકારનો સમાવેશ થાય છે.

બજારમાં બે પ્રકારના મલ્ટિમીટર ઉપલબ્ધ છે; એનાલોગ અને ડિજિટલ મલ્ટિમીટર. ડિજિટલ મલ્ટિમીટર વધુ લોકપ્રિય છે કારણ કે તે વાંચનમાં વધુ સચોટ છે. મલ્ટિમીટરના મુખ્યત્વે ચાર ઘટકો છે.

1. Display screen where you see the measurement.
2. Buttons to operate the device.
3. Rotary Dial to select the measurement unit.
4. Input Ports to insert the test leads, which conduct the testing.
5. What Are The Units Of A Multimeter?

જો તમે પ્રથમ વખત મલ્ટિમીટરનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છો, તો તમે ચોક્કસ ગભરાઈ જશો. ભલે તે વર્તમાન, વોલ્ટેજ અને પ્રતિકારને માપે છે, તમને કીવર્ડ્સ ક્યાંય મળશે નહીં. આ કીવર્ડ્સ તેમના એકમો દ્વારા રજૂ થાય છે જે અનુક્રમે A (amp), V (volt), Ω (ohm) છે. આ એકમોમાં માપની વધુ અસરકારક રજૂઆત માટે પેટા એકમો પણ છે. પેટા એકમો નીચે મુજબ છે-

• K for kilo, which means 1000 times.
• M for mega or million, which means 10,00,000 times.
• m for milli, which means 1/1000.
• (µ) for micro, which means 1/million. 

How Do I Read the Symbols On a Multimeter?

A standard multimeter comes with the following symbols.

1. Hold Button

After you have taken the reading, you press the hold button when you need to keep/lock the measurement on the screen. If you do not press the button, the measurement will vanish from the screen as soon as you remove the test lead from the object you are testing. This is useful when you want to see the measurement on the screen for some time as per your requirement.

તમે રીડિંગ લીધા પછી, જ્યારે તમારે સ્ક્રીન પર માપન રાખવા/લોક  કરવાની જરૂર હોય ત્યારે તમે હોલ્ડ બટન દબાવો. જો તમે બટન દબાવતા નથી, તો તમે જે object નું પરીક્ષણ કરી રહ્યા છો તેમાંથી ટેસ્ટ લીડને remove કરી  નાખતાની સાથે જ માપ સ્ક્રીન પરથી અદૃશ્ય થઈ જશે. જ્યારે તમે તમારી જરૂરિયાત મુજબ થોડા સમય માટે સ્ક્રીન પર માપ જોવા માંગો છો ત્યારે આ ઉપયોગી છે.

2. Min/Max Button

This button saves the minimum and maximum value of measurement during the usage of the multimeter. A standard multimeter will beep as soon as the current measurement exceeds the saved minimum/maximum value. In some digital multimeters, the screen shows min/max value along with the current measurement.

આ બટન મલ્ટિમીટરના ઉપયોગ દરમિયાન માપનું ન્યૂનતમ અને મહત્તમ મૂલ્ય બચાવે છે. વર્તમાન માપ સાચવેલ લઘુત્તમ/મહત્તમ મૂલ્ય કરતાં વધી જાય કે તરત જ એક પ્રમાણભૂત મલ્ટિમીટર બીપ કરશે. કેટલાક ડિજિટલ મલ્ટિમીટરમાં, સ્ક્રીન વર્તમાન માપ સાથે ન્યૂનતમ/મહત્તમ મૂલ્ય બતાવે છે.

3. Range Button

A multimeter comes with different ranges of measurement. With this button, you can make changes from the current range to pre-set others as per the availability. It depends on the objects you are testing, whether you need a narrow or a wide range.

એક મલ્ટિમીટર માપની વિવિધ શ્રેણીઓ સાથે આવે છે. આ બટન સાથે, તમે ઉપલબ્ધતા મુજબ Current શ્રેણીમાંથી અન્યને પૂર્વ-સેટ કરવા માટે ફેરફાર કરી શકો છો. તમે જે પદાર્થોનું પરીક્ષણ કરી રહ્યા છો તેના પર તે આધાર રાખે છે, પછી ભલે તમને સાંકડી અથવા વિશાળ શ્રેણીની જરૂર હોય.

4. Function Button

You press this button where you need to activate the secondary functions of dial symbols. You will see these functions of the symbols around the dial highlighted in yellow texts. As a matter of fact, the yellow button on the multimeter is the function button, and it may not always come with a label reading ‘function’.

તમે આ બટન દબાવો જ્યાં તમને ડાયલ સિમ્બોલના ગૌણ કાર્યોને સક્રિય કરવાની જરૂર છે. તમે પીળા લખાણોમાં પ્રકાશિત ડાયલની આસપાસના પ્રતીકોના આ કાર્યો જોશો. હકીકતમાં, મલ્ટિમીટર પર પીળો બટન ફંક્શન બટન છે, અને તે હંમેશા 'ફંક્શન' વાંચન લેબલ સાથે ન આવે.

5. AC Voltage

Represented by capital V with a wavy line on top, the symbol stands for voltage. You have to move the dial to this symbol when you want to measure the voltage of the object. You should use it when you are measuring AC voltage.

ટોચ પર વેવીલાઇન સાથે મૂડી V દ્વારા રજૂ, પ્રતીક વોલ્ટેજ માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે o bject ના વોલ્ટેજને માપવા માંગતા હોવ ત્યારે તમારે ડાયલને આ સિમ્બોલ પર ખસેડવો પડશે. જ્યારે તમે AC વોલ્ટેજ માપતા હોવ ત્યારે તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. 

SHIFT: Hertz

Just beside the V symbol, you will notice the Hz symbol in yellow colour. As stated earlier, it is a secondary function, and you can use it by pressing the Function button. The symbol measures the frequency of the object in the Hertz unit.

V(વી) પ્રતીકની બાજુમાં, તમે પીળા રંગમાં હર્ટ્ઝ પ્રતીક જોશો. અગાઉ જણાવ્યા મુજબ, તે ગૌણ કાર્ય છે, અને તમે ફંક્શન બટન દબાવીને તેનો ઉપયોગ કરી શકો છો. પ્રતીક હર્ટ્ઝ એકમમાં પદાર્થની આવર્તનને માપે છે. 

6. DC Voltage

Represented by capital V with three hyphens and a straight line on top, the symbol stands for voltage. Simply move the dial to this symbol when you want to measure the voltage of the object. You should use it when you are measuring DC voltage.

ત્રણ hyphens અને ટોચ પર એક સીધી રેખા સાથે મૂડી V દ્વારા રજૂ, પ્રતીક વોલ્ટેજ માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે ઓબ્જેક્ટનું વોલ્ટેજ માપવા માંગતા હોવ ત્યારે ડાયલને ફક્ત આ પ્રતીક પર ખસેડો. જ્યારે તમે ડીસી વોલ્ટેજ માપતા હોવ ત્યારે તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. 

7. AC Millivolts

Represented by mV with three hyphens and a straight line on top, the symbol stands for milli-voltage. You should use it only when you measure AC voltage of very low quantity, preferably in a smaller circuit.

ત્રણ hyphensઅને ટોચ પર સીધી રેખા સાથે mVદ્વારા રજૂ, પ્રતીક મિલિ વોલ્ટેજ માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે ખૂબ ઓછી માત્રામાં AC વોલ્ટેજ માપશો ત્યારે જ તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

SHIFT: DC Millivolts

By keeping the dial point to the AC millivolts symbol and pressing the function button, you can measure DC millivolts for a smaller circuit. Its symbol resides just beside mV symbol with yellow colour.

એસી મિલિવોલ્ટ પ્રતીક પર ડાયલ પોઇન્ટ રાખીને અને ફંક્શન બટન દબાવીને, તમે નાના સર્કિટ માટે ડીસી મિલિવોલ્ટ માપી શકો છો. તેનું પ્રતીક પીળા રંગ સાથે એમવી પ્રતીકની બાજુમાં રહે છે. 

8. Resistance

Represented by Ω(omega), the symbol stands for resistance. You need to move the dial to this symbol when you want to measure the resistance of an object. Its secondary function also helps you to find out whether the fuse is intact or not.

Ω (ઓમેગા) દ્વારા રજૂ, પ્રતીક પ્રતિકાર માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે ઓબ્જેક્ટના પ્રતિકારને માપવા માંગતા હો ત્યારે તમારે ડાયલને આ પ્રતીક પર ખસેડવાની જરૂર છે. તેનું ગૌણ કાર્ય તમને ફ્યુઝ અકબંધ છે કે નહીં તે શોધવા માટે પણ મદદ કરે છે. 

9. Continuity

Represented by sound wave symbol, its function is to determine whether there is continuity between two points or not. Therefore, you can determine whether there is an open or short circuit. It is a very important function while finding fault in the circuit and troubleshooting.

ધ્વનિ તરંગ પ્રતીક દ્વારા રજૂ થાય છે, તેનું કાર્ય બે બિંદુઓ વચ્ચે સાતત્ય છે કે નહીં તે નક્કી કરવાનું છે. તેથી, તમે ઓપન અથવા શોર્ટ સર્કિટ છે કે નહીં તે નક્કી કરી શકો છો. સર્કિટમાં ખામી શોધવા અને મુશ્કેલીનિવારણ કરતી વખતે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ કાર્ય છે.

10. Diode Test

Just beside the continuity symbol, you will find an arrow symbol with a plus sign. To use this symbol, you have to point the dial to the continuity symbol and press the function button. This symbol helps to find out whether a diode is good or bad.

Continuity પ્રતીકની બાજુમાં, તમે એ પ્લસ  સાઇન સાથે તીર પ્રતીક મેળવશો. આ પ્રતીકનો ઉપયોગ કરવા માટે, તમારે continuity સિમ્બોલ અને પ્રેસ ફંક્શન બટન તરફ ડાયલ દર્શાવવો પડશે. એ ડીયોડ સારો છે કે ખરાબ તે શોધવા માટે આ ચિહ્ન મદદ કરે છે.

11. AC Current

Represented by capital V with a wavy line on top, the symbol stands for current. You should use it when you are measuring AC current.

ટોચ પર બાય capital V(વી) સાથે વેવીલાઇન રજૂ થાય છે, પ્રતીક વર્તમાન માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે AC કરંટ માપી રહ્યા હોવ ત્યારે તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

12. DC Current

Represented by capital V with three hyphens and a straight line on top, the symbol stands for current. You should use it when you are measuring DC current.

ત્રણ હાઇફન અને ટોચ પર એક સીધી રેખા સાથે મૂડી V દ્વારા રજૂ, પ્રતીક વર્તમાન માટે વપરાય છે. જ્યારે તમે ડીસી કરંટ માપી રહ્યા હોવ ત્યારે તમારે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

13. On/Off Switch

This is to turn on and off the screen.

આનો ઉપયોગ સ્ક્રીન ચાલુ અને બંધ કરવાનું છે.

14. Auto-V/LoZ

This function is available only in selected multimeters. It prevents false measurement.

આ ફંક્શન ફક્ત પસંદ કરેલ મલ્ટિમીટરમાં ઉપલબ્ધ છે. તે ખોટા માપને અટકાવે છે.

15. Common Jack

Use this jack for all tests but only with a black test lead.

તમામ પરીક્ષણો માટે આ જેકનો ઉપયોગ કરો પરંતુ માત્ર કાળા પરીક્ષણની લીડ સાથે.

16. Current Jack

Use this jack to measure current with either a clamp attachment or a red test lead.

ક્લેમ્પ જોડાણ અથવા લાલ પરીક્ષણ લીડ સાથે વર્તમાન માપવા માટે આ જેકનો ઉપયોગ કરો.

17. Brightness Button

Use this button to adjust the brightness of the screen. It becomes very useful when you take your multimeter outdoors, and the normal screen becomes very dim.

સ્ક્રીનની brightnessસંતુલિત કરવા માટે આ બટનનો ઉપયોગ કરો. જ્યારે તમે તમારા મલ્ટિમીટરને બહાર લઈ જાઓ છો ત્યારે તે ખૂબ ઉપયોગી બને છે, અને સામાન્ય સ્ક્રીન ખૂબ જ ઝાંખી થઈ જાય છે.

18. Red Jack

Use this jack for all types of tests except current. Tests include resistance, voltage, temperature, impedance, capacitance, recurrence and others.

Current સિવાય તમામ પ્રકારના પરીક્ષણો માટે આ જેકનો ઉપયોગ કરો. પરીક્ષણોમાં resistance (પ્રતિકાર), વોલ્ટેજ, તાપમાન, impedance (અવબાધ), ક્ષમતા, પુનરાવર્તન અને અન્યનો સમાવેશ થાય છે.

Final words

Once you have a complete understanding of the different symbols available on a multimeter, you can use it most accurately. Besides, with regular use, you will get used to all the symbols and buttons, and you can use the tool like a pro. These symbols may vary slightly from one model to another, but most of them have the same standard symbols. You can also check the manual to understand the function of any new button or symbol.

એકવાર તમને મલ્ટિમીટર પર ઉપલબ્ધ વિવિધ પ્રતીકોની સંપૂર્ણ સમજણ થઈ જાય, પછી તમે તેનો સૌથી સચોટ ઉપયોગ કરી શકો છો. આ ઉપરાંત, નિયમિત ઉપયોગ સાથે, તમે બધા પ્રતીકો અને બટનોની આદત પામશો, અને તમે સાધનનો ઉપયોગ પ્રો જેવા કરી શકો છો. આ પ્રતીકો એક મોડેલથી બીજા મોડેલમાં થોડો બદલાઈ શકે છે, પરંતુ તેમાંના મોટાભાગના સમાન પ્રમાણભૂત પ્રતીકો છે. તમે કોઈપણ નવા બટન અથવા પ્રતીકના કાર્યને સમજવા માટે મેન્યુઅલ પણ ચકાસી શકો છો.